Dijital dünyada paradigma değişimi yaşadığımız günlerde, artık öğretmen ve öğrenci rollerinin daha değişken bir kavram olduğu, genç neslin ve eski çalışan kuşağın da birbirinden öğrendiği gözlemleniyor. Buna bağlı olarak da birçok sektörde yıkıcı etkiye sahip startup kültürünün yükselmesi, köklü işletmeleri yerinden sarsabiliyor. Kurumlar ise yeni dijital dünyaya adapte olmak için çözümü dijital dönüşümde görüyorlar.
Dijital dönüşüm firmaların zamana ayak uydurmak için teknolojiyi tüm süreçlerinde kullanmaları olarak tanımlanabilir. Bu dönüşümün sadece teknolojik yapı ile sınırlı kalmaması ve şirketin çalışanlarıyla olan iletişim şeklinden, organizasyonun yapısına, yeni yetenekler geliştirip, kazandırılmasına kadar tüm alanları kapsaması önemli. Aslında dijital dönüşüm, hem mekanik hem de kültürel bir değişim süreci olarak tanımlanabilir.
Dijital dönüşüm serüveninde atılacak ilk adım durum ve ihtiyaç analizi olmalı. Kurum içi sorunları ve ihtiyaçları belirleyip, müşterilerinizin sizden beklentilerini oluşturup, bunları karşılamak için çözümler tasarlamanız yol haritasını belirlenmek açısından önemlidir. Üst yönetimle toplantı düzenleyip, gelecek planı yapmanız ve durumu daha geniş bir açıdan, başkalarının gözünden görmenizi sağlar.
Dijitalleşme dönüşümü şirket DNA’sına işlemeli:
Unutulmaması gereken bir konu da, her şirkete göre dijitalleşme tanımı ve anlamı değiştiği gibi, sürecin de her şirkette farklı olduğudur. Genel hatlarıyla kurumsal dijitalleşme; varlık yönetimi, operasyon yönetimi, çalışan-şirket etkileşimi ve şirket kültürünün dönüşümü olarak ayrılır. Burada en büyük zorluk dijitalleşmenin kuruma getirilmesi gibi algılansa da, kurum içi düşünce tarzının, yani etkileşim ve kültürün değişmesidir. Endüstri 4.0’ı geçmiş değişimlerden ayıran başlıca özellikler değişimin hızı ve içeriğidir. Dolayısıyla gelecekte de başarısını korumak isteyen firmalar adapte olup, yüksek esneklik, hızlı değişim gücü ve güçlü bir işbirliği oluşturması önemli bir etken. Bu da bir gecede olan bir değişim değil, kurum kültürünü kapsayan bir dönemdir. Dijitalleşme dönüşümü şirket DNA’sına işlemelidir.
Dijitalleşmeye tek yönlü bir yapıdan ziyade, bütüncül bir süreç olarak yaklaşmalı, insan kaynağı ve yöneticiler dijital düşünmeyi benimseyip, kurum kültürleri haline getirmeli, günlük işleyişin bir parçası yapmalıdırlar. Bunun için de doğru yeteneklerin istihdamı ve gelişimi, var olan çalışanların bu yeni kültüre ayak uydurması ve ortak amaç ile hareket etmesi gerekir.
Liderin rolü ve insan potansiyeli:
Dijital değişimin içselleştirilmesi için şirket içinde hiçbir bölüm ve grup dışarıda bırakılmamalı, her departman dönüşümün bir parçası olmalı ve ortak amaç duygusuyla hareket etmelidir. Bu da liderle başlar. Dönüşüm sürecinde liderlik en önemli etkenler arasındadır, dönüşümde nasıl bir lidere ihtiyaç olduğunun önceden belirlenmesi değişim planlamasını kolaylaştırır. İnternetle yıkılan bariyerler ve hızlı değişimler günümüz liderlik algısına da yansıdığı için Türkiye’de özellikle çok görülen otoriter, baba-modeli lider yerini, kurumlarda hiyerarşilerin de daha yatay iş modeline dönmesiyle, eşit yaklaşan ve çalışanlarla bağlantı kuran lidere bıraktı.
Üst yönetimin her şeyden önce fikir birliğinde olması, değişimin çalışanlarda da inandırıcı olmasına yol açacaktır. Fakat, dijital dönüşüm her ne kadar üst yönetim seviyesinde başlaması gerekse de, bir yandan da insan kaynağına yapılacak yatırım büyük önem taşıyor. Süreci destekleyecek olanaklar (yetkinlik, eğitim, teknoloji, görevler v.b.) ortaya koymak gerekiyor. İnsan kaynağına yeni potansiyeller aşılayıp, eğitimlerle yetkinliklerini artırmak firmalara düşen önemli bir görev. İnsanların zihinlerindeki dönüşüme ve değişime karşı olan engeli kırmak ve ortak bir amaç duygusu oluşturmak için en tepeden, en alt pozisyona kadar çalışanlara gelişim programı tasarlamak iyi bir başlangıç olabilir. Örneğin; Dönüşüm sürecinde üst düzey bir yönetici, işleri için dijital yol haritaları çizebilecek hale getirilip, konusuna hakim ve görevlerini uygulamak için gerekli yetenekleri geliştirebilmelidir. Çalışanlar da bu süreçte dönüşümü ve yenilikleri deneyimlemeye istekli, açık görüşlü ve yatay bir iş modeli benimsemek için hazır halde olmalılar. Eğitimle bilgi birikimi sağlanmalı, yetişen insan kaynağı disiplinler arası düşünme yetkinliğine sahip olmalıdır. Gelişim programları tasarımında klasik eğitim programlarının yanında, insan-makine etkileşimi eğitimleri ve bunların artırılmış gerçeklik (AR) metotlarıyla desteklenmesi firmanın dijitalleşmeyi her alana entegrasyon başarısını vurgular.
Günümüz startuplarının en önemli özelliği hız. Hızlı karar verme, değişimlere hızlı ayak uydurma ve gerektiğinde hızlı hamle yapma özgürlüğünü kurumsal firmalara da taşınması gerekiyor. Dijitalleşmede startup kültürü benimsemek, şirketin ve insan kaynağının esnek olmasını ve sürekli gelişmesini sağlar. Bir yandan da yeni dünyanın getirdiği riskleri analiz edebilecek takımlar oluşturmak, yıkım gelmeden önce analizler yaparak değişime geç kalmadan ayak uydurmada yardımcı olur. Hatalar barındırsa da önceden risk tahminleri ve planlar oluşturmak inovasyonu tetikleyeceği gibi sektöre yenilikler de getirilebilir.
Yeni dijital dünyaya uyum ve dijital dönüşüm, uzun vadeli düşünme ve plan gerektiren bir süreçtir. Büyük resme odak gerektiği kadar, en ufak departman bile göz önünde bulundurulmalı; mikro ve makro yönetimi arasında bir denge kurularak plan yapılmalı. Bu süreçte IK ve IT’nin sürekli iş birliğinde olması ve birlikte hareket etmesi çok önemlidir. Yetenekli ve vizyonunuza uyan çalışanların istihdam edilmesi ve yetiştirilmesi, üst yöneticilerin eğitim alıp edindikleri bilgileri, çalışanlara aktarması sağlam bir kültür oluşturmanın yapı taşıdır.
Dijital Transformasyon sürecine başlamadan önce, bunun organizasyonunuz açısından ne anlama geldiğini ve dijitalleşme sürecinin size uygunluğunu aşağıdaki sorulara verdiğiniz cevaplara göre ölçebilirsiniz:
Organizasyon olarak teknolojik gelişmeleri ne ölçüde takip edebiliyorsunuz? Bu gelişmeleri anlayabilen ve iş yapısında uygulayabilecek organizasyonel alt yapınız var mı?
Yeni teknolojilerle birlikte organizasyonunuzda iş süreçleri ve modeller ne yönde değişecek?
Organizasyon kültürünüz değişime ne ölçüde adapte olabiliyor?
İnsan potansiyelinin işe alımı, gelişimi ve eğitimi günümüz hızına uyuyor mu?
Yeni nesil çalışanları kurumunuza katabiliyor ve onlara uygun çalışma olanaklarını sağlıyor musunuz?
Dijital dönüşümün kurumunuz açısından fırsat, tehditler ve riskler ne olabilir?
Gerçekten bu dönüşüme ihtiyacınız var mı? Nelere ihtiyaç var?
Şirketinizin etkinliği ve verimliliğini sizce nasıl artırabilirsiniz?
Sektördeki rakipleriniz ne durumda?
Müşterilerinizin sizden dijitalleşme beklentileri neler olabilir?